Διατροφή και τρόφιμο στην Ελλάδα σήμερα
Η διατροφή ενός πληθυσμού καθορίζεται από τις γευστικές του εμπειρίες, τη διαθεσιμότητα των τροφίμων, το κοινωνικό πλαίσιο και την ευαισθητοποίηση του σε θέματα υγείας. Οι γευστικές εμπειρίες στην Ελλάδα είναι εγγραμμένες στο ευρύτερο πλαίσιο της μεσογειακής δίαιτας, που ανταποκρίνεται στις σύγχρονες επιταγές της σωστής διατροφής.
Η διαθεσιμότητα όμως των τροφίμων αναφέρεται όχι μόνο στην εγχώρια παραγωγή αλλά και σε τρόφιμα διακινούμενα από άλλες χώρες . Η διακίνηση, με τη σειρά της, επηρεάζεται από την νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από την Κοινή Αγροτική Πολιτική. Παράλληλα η διαφήμιση ορισμένων προϊόντων μπορεί να δράσει καταλυτικά στις προτιμήσεις του καταναλωτή επηρεάζοντας έτσι την διαθεσιμότητα.
Στη χώρα μας, διαπιστώνεται μία προοδευτική αλλαγή των διατροφικών συνηθειών ενός μεγάλου και συνεχώς αυξανόμενου τμήματος του πληθυσμού, το οποίο απομακρύνεται από την παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή υιοθετώντας δυτικές διατροφικές συνήθειες και τρόπο ζωής. Το πρόβλημα αφορά κυρίως την νέα γενιά η οποία δέχεται ποικίλες επιδράσεις και συχνά αποπροσανατολίζεται.
Η προάσπιση της Μεσογειακής Διατροφής έχει, μεγάλη, σημασία για την χώρα μας, αφενός επειδή η Ελλάδα παράγει Μεσογειακά προϊόντα (ελαιόλαδο, φρούτα, λαχανικά) και αφετέρου, επειδή η χώρα μας χαρακτηρίζεται από πλούσιες πολιτισμικές παραδόσεις σε όλες τις περιοχές της, οι οποίες πρέπει να διατηρηθούν.
Μεσογειακή διατροφή είναι μια δίαιτα πολύ οικεία στον μέσο Έλληνα, αφού στην ουσία είναι η παραδοσιακή διατροφή των γονιών η των προγονιών μας και κανένας μας δεν έχει δυσκολία να βρει τα τρόφιμα που περιλαμβάνονται σε αυτήν.
Τα οφέλη της Μεσογειακής διατροφής στην υγεία αλλά και η ταυτότητά της, μπορούν να αποδοθούν εν μέρει στα παραδοσιακά φαγητά, τα οποία ενσωματώνει αυτή η διατροφή. Για την παραγωγή παραδοσιακών τροφίμων, χρησιμοποιούνται γενικά τα τοπικά προϊόντα. Η καλλιέργεια των τοπικών προϊόντων συμβάλλει σε ένα βιώσιμο περιβάλλον και στην απασχόληση των κατοίκων της περιοχής. Η Μεσογειακή διατροφή, ένα σύστημα ριζωμένο στο σεβασμό για την επικράτεια, εξασφαλίζει τη διατήρηση και ανάπτυξη των παραδοσιακών δραστηριοτήτων και των τεχνών συνδεομένων με την αλιεία και την κτηνοτροφία, διασφαλίζοντας έτσι την ισορροπία μεταξύ της επικράτειας και του λαού. Το 2010 η Μεσογειακή διατροφή εγγράφτηκε στις λίστες της UNESCO για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά. Ο όρος «πολιτιστική κληρονομιά» δεν περιορίζεται σε μνημεία και συλλογές αντικειμένων. Περιλαμβάνει επίσης τις παραδόσεις ή τις ζωντανές εκφράσεις που κληρονομηθήκαν από τους προγόνους και μεταβιβάστηκαν στους απογόνους μας, όπως οι προφορικές παραδόσεις, οι τέχνες του θεάματος, κοινωνικές πρακτικές, τελετουργίες, εορταστικές εκδηλώσεις.
H μελέτη των παραδοσιακών τροφίμων είναι αναγκαία, με στόχο να εμπλουτιστεί και να βελτιωθεί η διατροφή μας και να διατηρηθούν σημαντικά στοιχεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Στο πλαίσιο αυτό η οικογένεια μπορεί να δώσει το παράδειγμα, ώστε το παιδί να αποκτήσει τις γευστικές εκείνες εμπειρίες που θα σφραγίσουν τις επιλογές του σε όλη του τη ζωή. Το σχολείο με το παράδειγμα της σωστής λειτουργίας του κυλικείου μπορεί επίσης να διαδραματίσει κύριο ρόλο. Ακόμα, στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο, η υιοθέτηση από την `` ηγέτιδα`` τάξη των ελληνικών προϊόντων και εδεσμάτων, μπορεί να καταστήσει την εξαιρετική παραδοσιακή μας διατροφή σύμβολο παιδείας, αισθητικής και κοινωνικοοικονομικής αναγνώρισης.
Καθηγήτρια Αντωνία Τριχοπούλου
Διευθύντρια Συνεργαζόμενου Κέντρου Διατροφής
Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών
http://www.nut.uoa.gr
Αντιπρόεδρος Ελληνικού Ιδρύματος Υγείας
http://www.hhf-greece.gr
To κείμενο δημοσιεύτηκε στο χρημα Plus (ενθετο Παραγωγή)